کتاب جایگاه خود شیفتگی در نظام‌ روان شناسی اثر وجیهه چوپانی انتشارات ارسطو

ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ، اﺻﻄﻼﺣﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﻜﺰﻧﺘﻤﻴﻬﺎﻟﻰ اﺑﺪاع ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﻴﻜﺰﻧﺘﻤﻴﻬﺎﻟﻰ (2000) ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ ﺟﺬاب و ﻟﺬت ﺑﺨﺶ ﺑﻮده و در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎﻫﻴﺘﺶ و ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ و ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﮕﻴﺰه های ﺑﻴﺮوﻧﻰ اﻧﺠﺎم می ﮔﻴﺮد (اﻟﻴﺎس ﺣﺒﻴﺒﺎ و ﻫﻤﻜﺎران، 2010). ﻳﻚ ﻓﺮد می ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ را در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮد درك ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻓﺮد زﻣﺎﻧﻰ وارد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ می ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻰ در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻧﺪرت ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن را ﻣﺘﻮﺟﻪ می ﺷﻮد (ﺗﻴﻠﻮر، ﺷﭙﺮز، و ﻛﺮاس، 2006). ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ، ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﭼﺎﻟﺶ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه در آن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻣﻬﺎرﺗﻰ ﻛﻪ ﻓﺮد در آن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰآورد ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪن در ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ، ﻓﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﺶ را ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد ﺗﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻓﻘﻂ ﺟﻮر ﺑﻮدن ﭼﺎﻟﺸﻬﺎي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرت های ﻓﺮدي، ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ ﻧﻴﺴﺖ (ﺳﻴﻜﺰﻧﺘﻤﻴﻬﺎﻟﻰ، 1988). ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻔﺘﮕﻰ راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ و ﻛﺴﺐ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻃﻮل ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ در دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.