کتاب سواد شکوفایی، از پژوهش تا عمل، چه‌گونه کودکان با سواد می‌شوند؟ اثر زهره قایینی انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان

نام‌واژه‌ «سواد شکوفایی» در جهان آموزش و پرورش، واژه‌ای نو و ناشناخته‌ نیست. برابرنهاد واژه‌ لاتین سواد شکوفایی «Emergent Literacy» است. ما این برابرنهاد را به این سبب برگزیده‌ایم که در تعریف به سوادی گفته می‌شود که به‌تدریج پدید می‌آید؛ مهارت‌هایی که به‌تدریج شکوفا می‌شود. بیش از ۵۰سال است که پژوهش‌گران جهان در نیوزیلند، استرالیا، آمریکای شمالی و اروپا، به‌ویژه کشورهای اسکاندیناوی که در زمینه‌ سوادآموزی کودکان در دوره‌ پیش از دبستان پژوهش می‌کنند و با این نام‌واژه سروکار دارند، آن را تعریف و بازتعریف می‌کنند. در حقیقت سواد شکوفایی برآمده و واکنشی بود به کنکاش‌ها و پژوهش‌هایی که از نخستین دهه‌های سده بیستم درباره‌ دوره‌ آمادگی خواندن و نوشتن انجام گرفته بود. پژوهش‌گران سواد شکوفایی این پژوهش‌ها را به پرسش گرفتند و در نهایت ره‌یافتی نو را در جهان آموزش پایه‌گذاری کردند. در ایران اگرچه آموزش مهدکودک و پیش‌دبستان نزدیک به صد سال پیشینه دارد، شوربختانه دیدگاه غالب در آموزش مهدکودک و پیش‌دبستان مبتنی بر همان باورهای دهه‌ ۱۹۲۰ اروپا و آمریکا است. پدیده‌ کتاب‌خوانی با نوزاد و نوپا در میان کوشندگان حوزه‌ ادبیات کودکان و حتا والدین تحصیل‌کرده موضوعی ناشناخته نیست، اما پدیده‌ سواد شکوفایی در جامعه‌ ما کم‌وبیش ناشناخته و برای نخستین‌بار است که کتابی جامع درباره‌ سواد شکوفایی در ایران منتشر می‌شود. کتابی که نه‌تنها به دیدگاه‌های نظری درباره‌ سواد شکوفایی می‌پردازد، بلکه تجربه‌های عملی در جهان و ایران را به‌ویژه در چارچوب برنامه‌ «با من بخوان» بازتاب می‌دهد. این کتاب دوازده فصل دارد که در شش فصل نخست به دیدگاه‌های نظری درباره‌ سواد شکوفایی پرداخته می‌شود: پیشینه و چارچوب سواد شکوفایی و نگرش‌های گوناگون درباره‌ آن، زبان‌آموزی در پیوند با سواد شکوفایی، اجزای سازنده‌ سواد شکوفایی، محیط سرشار از سواد و نقش کتاب‌های تصویری در رشد مهارت‌های سواد شکوفایی و چگونگی سهیم شدن کتاب‌های تصویری با کودکان.